USG bioder u niemowląt to badanie przesiewowe mające na celu wykluczenie wszelkich nieprawidowości rozwojowych bioder - głównie dysplazji stawu biodrowego.
USG stawów biodrowych u dzieci w wieku szkolnym umożliwia wykrycie innych patologii biodra takich jak: choroba Perthesa, młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej, ropne zapalenie stawu czy przemijające zapalenie błony maziowej. Za pomocą USG można także diagnozować stany pourazowe stawu oraz tkanek miękkich okolicy biodra. Opracowano wiele pediatrycznych algorytmów badania USG, które pozwalają na postawienie trafnej diagnozy korelującej z objawami klinicznymi. W razie wątpliwości lekarz może zlecić wykonanie rezonansu magnetycznego biodra, które pozwala na bardziej dokładną ocenę wewnętrznych struktur stawu.
Skutkami odległymi nieleczonej lub zbyt późno rozpoznanej patologii stawu biodrowego u dzieci jest przyspieszony rozwój zmian zwyrodnieniowych biodra (koksartrozy) w wieku dorosłym.
Umów wizytę u ortopedy dziecięcego, który wykonuje USG stawów biodrowych w naszym szpitalu
Wybierz ortopedę i umów wizytę przez www lub ZADZWOŃ: 12 352 25 25.
USG stawów biodrowych u niemowląt - badanie pod kątem dysplazji stawu biodrowego
USG bioderek niemowlaka wykonuje się, aby sprawdzić, czy biodra dziecka rozwijają się w sposób prawidłowy. Biodro jest stawem kulisto-panewkowym. U niektórych dzieci staw biodrowy nie rozwija się prawidłowo - panewka stawu biodrowego może nie być wystarczająco głęboka, aby głowa kości udowej mogła się w niej prawidłowo osadzić. Stan taki określa się dysplazją rozwojową stawu biodrowego.
Etiologia rozwojowej dysplazji stawów biodrowych jest najczęściej wieloczynnikowa. Ryzyko wystąpienia rozwojowej dysplazji stawu biodrowego jest większe u:
- dzieci, w rodzinie których występowały wady budowy stawu biodrowego,
- dzieci z ciąży patologicznej (małowodzie, zaburzenia hormonalne u matki wpływające na procesy tworzenia się kolagenu),
- dzieci urodzonych drogą porodu pośladkowego,
- noworodków z ciąży bliźniaczej,
- wcześniaków – urodzonych przed 37 tygodniem życia płodowego.
Szybkie rozpoznanie dysplazji i nastawienie zwichniętego stawu biodrowego pozwala na dalszy prawidłowy rozwój biodra. W przypadku pominięcia tej patologii może dojść do wtórnych zmian strukturalnych uniemożliwiających nastawienie i wyosiowanie stawu – panewka stopniowo spłyca się, jama stawu wypełnia się tkanką włóknisto-tłuszczową, a torebka stawowa oraz więzadła ulegają nadmiernemu rozciągnięciu.
Aby uniknąć powikłań dysplazji stawu biodrowego, konieczne jest wczesne wdrożenie postępowania. Nieprawidłowości w budowie bioder lekkiego stopnia są wskazaniem do szerokiego pieluchowania dziecka. W razie konieczności lekarz może zalecić stosowanie specjalnego zaopatrzenia ortopedycznego - szelek Pavlika lub poduszki Frejki, które ustawiają kończyny dolne dziecka w pozycji zgięcia, odwiedzenia i rotacji zewnętrznej. Umożliwia to centralizację głowy kości udowej i jej prawidłowe zanurzenie w panewce stawu biodrowego. Zbyt późne wdrożenie leczenia zachowawczego może prowadzić do konieczności podjęcia leczenia operacyjnego.
Kiedy należy wykonać USG stawów biodrowych u niemowlaka?
Przesiewowe badanie USG u niemowląt w kierunku dysplazji stawu biodrowego wykonuje się dwukrotnie – między 4 a 6 tygodniem oraz między 12 a 14 tygodniem życia.
Badania USG stawu biodrowego u dzieci w wieku szkolnym
U dzieci w wieku szkolnym niepokojącymi objawami wskazującymi na patologie w obrębie bioder są dolegliwości bólowe w okolicy pachwiny często promieniujące w kierunku uda. Bólowi biodra może towarzyszyć ograniczenie zakresu ruchomości, unikanie obciążania chorego stawu objawiające się utykaniem podczas chodzenia oraz okresowe stany podgorączkowe. Niepokojącym objawem jest ponadto przeciążeniowy ból kolana, który może wynikać ze złego ustawienia biodra i wtórnego zaburzenia biomechaniki kończyny dolnej. W każdym przypadku zalecana jest konsultacja u ortopedy dziecięcego.
Co wykrywa USG stawów biodrowych u dzieci?
Choroba Perthesa
Choroba Perthesa to inaczej jałowa martwica głowy kości udowej czyli choroba polegająca na obumieraniu tkanki kostnej. Schorzenie prowadzi do wtórnej deformacji głowy kości udowej, grożąc zaburzeniem jej dopasowania względem panewki stawu biodrowego. Proponuje się, że przyczyną schorzenia są zaburzenia unaczynienia w obrębie nasady bliższej kości udowej. Stan taki może wystąpić w warunkach zwiększonego ciśnienia w jamie stawowej lub w przypadku obecności zaburzeń krzepnięcia. Martwica głowy kości udowej może nastąpić w efekcie urazu, często jednak nie udaje się ustalić uchwytnej przyczyny, która mogłaby doprowadzić do wystąpienia martwicy.
Choroba Perthesa przebiega w etapach:
- niedokrwienie kości i stan martwicy,
- fragmentacja i resorpcję kości,
- powtórne kostnienie,
- przebudowa tkanki kostnej.
Pierwsze trzy etapy cechuje szczególnie zmniejszona odporność kości na bodźce mechaniczne – niekontrolowane obciążanie biodra masą ciała może spowodować wypłaszczenie i trwałą utratę kulistego kształtu głowy kości udowej. Bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie choroby i zastosowanie odciążenia stawu, którego celem jest minimalizacja deformacji oraz stworzenie warunków biomechanicznych do ponownego remodelingu tkanki kostnej.
Choroba dotyczy głównie chłopców w przedziale wiekowym 3-12 lat. Objawami jałowej martwicy głowy kości udowej są dolegliwości bólowe w pachwinie nasilające się podczas aktywności ruchowej. Dodatkowo stwierdza się ograniczenie zakresu ruchomości w stawie biodrowym, które dotyczy głównie rotacji wewnętrznej i odwiedzenia.
Badanie USG stanowi jedną z metod diagnostycznych umożliwiających rozpoznanie zmian typowych dla kolejnych etapów jałowej martwicy kości. USG wykorzystuje się w monitorowaniu progresu choroby aż do momentu zakończenia przebudowy tkanki kostnej. Przykładowo badanie USG uwidacznia nieregularny, rozfragmentowany zarys nasady bliższej kości udowej. Badanie pozwala także na wykrycie nowo utworzonej tkanki kostnej wcześniej niż zdjęcia RTG, a metoda dopplera z podaniem środka kontrastowego umożliwia lokalizację rewaskularyzacji głowy kości udowej.
Złuszczenie głowy kości udowej
Złuszczenie głowy kości udowej jest rodzajem uszkodzenia w obrębie chrząstki wzrostowej. Może temu towarzyszyć rozerwanie okostnej oraz wtórny stan zapalny kości i stawu. Uszkodzenie występuje w okresie dojrzewania, kiedy to dochodzi do osłabienia chrzęstnej strefy wzrostu. Czynnikami ryzyka są przeciążenia mechaniczne (aktywność sportowa, nadwaga) oraz predyspozycje anatomiczne (zbyt głęboka panewka stawu biodrowego, zmniejszony kąt przodopochylenia szyjki kości udowej). Objawami złuszczenia głowy kości udowej są bóle biodra w okolicy pachwiny lub bóle kolana związane ze zmianą ustawienia kończyny dolnej w trakcie chodu.
W badaniu USG można ocenić stopień złuszczenia na podstawie pomiaru uskoku między przynasadą a złuszczoną nasadą. W ostrej fazie schorzenia stawu niekiedy stwierdza się obecność płynu w zachyłku przednim. Wstępne rozpoznanie złuszczenia głowy kości udowej w badaniu USG wymaga jednak potwierdzenia zdjęciami RTG. Czasami konieczne jest wykonanie rezonansu magnetycznego biodra.
W Szpitalu Dworska w Krakowie wykonujemy również USG stawu biodrowego u dorosłych.
Źródło:
Martinoli C, Valle M. Zastosowanie USG u dzieci [w:] Derchi L, Rizatto G, Valle M, Zamorani M. Ultrasonografia układu mięśniowo-szkieletowego, Medipage, Warszawa 2009, s. 919-958.
Najczęściej zadawane pytania o USG bioderek dziecka:
